معرفی انواع بیماری های شترمرغ

شترمرغ ها پرنده های مقاومی در مقابل انواع بیماریها هستند و به ندرت درگیر بیماری می‌شوند. بیماری شترمرغ در سخت ترین شرایط، پرنده را درگیر می‌کند. شترمرغ ها در شرایط بد آب و هوایی براحتی پرورش می‌یابند و برای پرورش هر شترمرغ پرواری، نیاز به ۱۳ متر فضای مناسب داریم تا پرنده براحتی زندگی کند و به رقص های مرسوم بپردازد. حتما باید برایاین پرنده ها محیط پرورش را بصورت بهاربند در نظر بگیرید. از ماسه بادی در کف زمین استفاده نمایید.

بهداشت دستگاه و سالن جوجه کشی شترمرغ بسیار مهم بوده و بایستی حتی الامکان از ورود افراد متفرقه به محیط پرورش و یا جوجه کشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد، وزنی در حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ گرم دارند. همچنین بند ناف آنها باید توسط آیودین ضدعفونی گردد. توجه داشته باشید که جوجه های مریض و غیرفعال را بایستی سریعاً از سایر پرندگان جدا نموده و در فضای دیگر تحت درمان قرار دهید.

در سن سه ماهگی جوجه ها وزنی بین ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم خواهند داشت. بعد از سن ۳ ماهگی جوجه ها نسبتاً مقاوم بوده و تلفات کاهش می‌یابد. بعد از سن ۳ ماهگی بیشتر تلفات ناشی از مسائل فیزیکی بوده و از سن سه ماهگی تا پایان یک سالگی (زمان کشتار) جوجه ها در فضاهای محصور نگهداری می‌شوند.

علل مرگ و میر شترمرغ

بیماری های شترمرغ رتبه بندی مختلفی دارند. بیماری های عفونی در درجه اول، از مهمترین بیماری ها شناخته می‌شوند که در جوجه های شترمرغ ۶ ماهه شایع می‌باشد. بیشتر علل مرگ و میر در این پرندگان عفونت های باکتریایی، اسهال و مشکلات فیزیکی پا می‌باشند. عوامل بیماری زا در ارتباط با شترمرغ ها بخصوص جوجه ها، شامل باکتریایی، قارچی، ویروسی، و عوامل انگلی می‌شود. با این حال، جداسازی عوامل بیماری زای جوجه مانند موارد تغذیه ای، محیط زیست، مدیریت و فاکتورهای ژنتیکی بررسی شده و در نظر گرفته شود.

اسهال شتر مرغ دارای شایع ترین علائم بالینی بیماری در جوجه شترمرغ ها در زمان ۸ تا ۱۲ روزگی می‌باشد. بسیاری از جوجه های مبتلا به اسهال، زمانی که کیسه زرده جذب شده و جوجه ها شروع به غذا خوردن میکنند درگیر این بیماری می‌شوند. اگر چه جوجه ها از لحاظ ژنتیکی مقاوم و فعال هستند، اما باز هم درمان اسهال شترمرغ مورد نیاز است. همچنین اسهال بعد از یک تغییر ناگهانی در رژیم غذایی جوجه ها، که برای درمان با پروبیوتیک صورت گرفته، ایجاد می‌شود.

انباشتگی اجسام خارجی از قبیل سنگ، چوب و ساقه، در پیش معده و سنگدان نیز از دیگر عوامل مرگ و میر جوجه شترمرغ ها تا سن چهارماهگی می‌باشند. هرگونه استرس از قبیل بالانس نبودن جیره (از نظر ارزش مواد غذایی، مواد معدنی و ویتامین ها و …) نیز بیماری و عدم آرامش و سلامت پرنده را میتواند در پی داشته باشد. بنابراین حتی الامکان سعی شود، محیط پرورش جوجه ها عاری از هرگونه اجسام خارجی باشد.

علت بیماری های شترمرغ

علل بیماری های نوع باکتریایی اسهال شامل اشرشیاکلی، سالمونلا، پسودوموناس، کمپیلوباکتر ژژونی، SPP کلبسیلا، کلستریدیوم پرفرنژنس، کلستریدیوم، مایکوباکتریوم SPP (بزرگسالان)، استرپتوکوک SPP، و گونه های استافیلوکوک است. آنتی بیوتیک مناسب باید توسط دامپزشک و متخصص تجویز شده و پس از آن جداسازی میکرو ارگانیسم و حساسیت، و منبع شناسایی باکتری (به عنوان مثال، انبار دان، هچر، بهداشت ناکافی محیط پرورش(خیسی بستر)، ریزگردهای موجود در هوا) تعیین گردد. عوامل ویروسی (مشکوک پاتوژن) که ممکن است باعث اسهال شوند شامل پارامیکس ویروس،رئوویروس، هرپس، ویروس birna مانند، آنتروویروس، آدنوویروس، و کوروناویروس می‌باشند.

درمان اسهال ویروسی شترمرغ تنها حمایت است، و هر منبع بالقوه ویروس (به عنوان مثال، پرندگان وحشی، مرغ آلوده، مردم) باید از تماس با پرنده حذف شود. انسداد دستگاه گوارش یکی دیگر از علت های اسهال است. در این صورت تنها راه درمان، جراحی است. هر گونه تغییر در محیط زیست و یا تغذیه پرنده باید به آرامی برای جلوگیری از بروز مجدد بیماری، صورت بگیرد.

در موارد کاندیدیاز قارچی، درمان با آنتی بیوتیک باید قطع شده و هوای محیط خشک باشد. اگر چه بیماری زایی تک یاخته مربوط به اسهال تشخیص داده شده در جوجه های شتر مرغ ناشناخته است، مترونیدازول به عنوان درمان انتخابی در نظر گرفته شده است. اسهال نیز ممکن است با خطای مدیریت، از جمله آلودگی محیطی و مکمل الکترولیت بیش از حد در آب آشامیدنی در آب و هوای گرم، ایجاد شود.

در ابتدا به یاد داشته باشید که تعیین نامناسب دُز دارو باعث درمان ناکافی و مقاوم شدن بیماری در گله و یا باعث مسمومیت های شدید
می‌گردد. بخصوص در رابطه با استفاده از آنتی بیوتیک ها دقت لازم را داشته باشید. چرا که پرنده هایی که میزان زیادی از این داروها را در طی دوران رشد خود دریافت می‌کنند، دچار تاثیر در روند رشد خواهند شد.

واکسیناسیون در شترمرغ

در ایران، گله های شترمرغ در مقابل دو بیماری واکسینه می‌شوند.

1. بیماری نیوکاسل : واکسیناسیون جوجه شترمرغ علیه بیماری نیوکاسل در کشورمان الزامی است.
2. بیماری آنتروتوکسمی : جوجه ها به بیماری آنتروتوکسمی نیز حساس هستند. واکسیناسیون جوجه علیه این بیماری توصیه می‌گردد. این بیماری غیرواگیر بوده و عامل اصلی آن استرس (تغییرات جیره حمل و نقل، ترس، تراکم جوجه هاو….) است. جوجه ها به سرعت رشد کرده و نیاز به فضای بزرگتر و بهتری دارند. در نتیجه با ایجاد فضایی با سایبان، بستر تمیز و بهداشتی و گرم، مقدار استرس پرنده را کاهش دهید.

زمان تزریق

نخستین مرحلۀ تزریق در پایان دو هفتگی و به میزان ۰/۵ سی سی از واکسن نیوکاسل، مرحلۀ دوم تزریق واکسن آنتروتوکسمی به میزان ۰/۵ سی سی در پایان هفتۀ سوم، مرحلۀ سوم تزریق واکسن یادآوری نیوکاسل، به میزان ۰/۷  سی سی در پایان هفته چهارم و مرحلۀ آخر تزریق واکسن یادآوری آنتروتوکسمی به میزان ۰/۷ سی سی در پایان هفته پنجم است. از یک سالگی به بعد میبایستی با گرفتن تیتر خون از گله و تشخیص دامپزشک مقیم، اقدام به واکسیناسیون شترمرغ کرد. در تصویر زیر جدول بیماری ها و زمان واکسیناسیون آنها را مشاهده می‌کنید.

کنه و شپش می‌توانند موجب بیماری و یا برخی مشکلات در شتر مرغ شوند. شپش با گاز گرفتن سبب بروز بیماری پوستی و آسیب دیدن پرها می‌شود. برای درمان این مشکلات استفاده از اسپری پرمترین (غلظت مرغ) موثر است.

چندین گونه از کنه در گونه های مختلف شترمرغ شناسایی شده است. اهمیت اصلی این است که پرنده به عنوان میزبان شناخته شده می‌شود. کنه های پر، در رگ های قسمت زیرین پر زندگی کرده و از خون تغذیه می‌کنند. برای درمان کنه، باید از آیورمکتین به میزان ۰.۲ میلی گرم نسبت به هر کیلوگرم در فواصل ۳۰ روزه استفاده کنید.

پمادها

استفاده از پمادها در درمان عوارض چشمی، به داروهای مایع ارجحیت دارد. چرا که تعداد دفعات مصرف دارو در طول روز کمتر بوده و آزادسازی آنتی بیوتیک آهسته تر انجام خواهد شد. همچنین هنگام استفاده از پماد ها، استرس کمتری به پرنده وارد خواهد شد. در شترمرغ های بدخو، پاشیدن یک اسپری موضعی محلول در آب بر روی چشم، نیاز به آرام کردن آنها دارد.