ستر و هچر چیست؟

یک دوره جوجه کشی به دو دوره ستر و هچر تقسیم می‌شود که دوره اول را ستر و دوره دوم را هچر می‌نامند. هر کدام از این دوره ها نیازمند تنظیمات متفاوتی در مورد دما، رطوبت و چرخش هستند که برای داشتن یک جوجه درآوری موفق باید تمامی تنظیمات و پارامتر ها به درستی انتخاب شوند. در ادامه در مورد ستر و هچر به صورت مفصل توضیح خواهیم داد.

ستر چیست؟

به دوره اول جوجه کشی، دوره ستر (Setter) میگویند. در این دوره باید دما، رطوبت، تهویه و همچنین چرخش مناسب را برای رشد بهتر جنین تنظیم کنید. دوره ستر از اولین روزی که تخم نطفه دار در دستگاه قرار می‌گیرد شروع می‌شود. در این دوره نطفه در داخل تخم شروع به رشد کرده و آهسته و آهسته به یک جوجه تبدیل می‌گردد. توجه داشته باشید که پارامتر هایی مانند دما و رطوبت برای دوره ستر هر پرنده با دیگری متفاوت بوده و باید به این نکته در هنگام شروع دوره، دقت کنید. به طور مثال دوره ستر مرغ ۱۸ روز می‌باشد.

البته این پارامتر ها در برخی از پرندگان نیز یکسان بوده و می‌توانید به صورت همزمان تخم نطفه دار برخی پرندگان را در دستگاه جوجه کشی قرار دهید. یکی از موارد مهمی که باید در این دوره مورد توجه قرار بگیرد، چرخش تخم ها می‌باشد. چرخش تخم ها باید به صورت اصولی و استاندارد انجام گیرد.

چرخاندن تخم های نطفه دار موجب می‌گردد تا نطفه و جنین و زرده به دیواره تخم و پوسته نچسبند. مدت زمان چرخش تخم ها به صورت استاندارد باید هر ۴ ساعت یکبار انجام گیرد. البته در دستگاه جوجه کشی اتوماتیک این عمل به صورت خودکار انجام شده و نیازی به چرخاندن تخم ها به صورت دستی نمی‌باشد.

هچر چیست؟

به ۳ روز پایانی جوجه کشی دوره هچر (Hatcher) می‌گویند. در این دوره باید به نکاتی توجه کنید. در دوره هچری جوجه کشی، چرخش تخم ها باید متوقف شود. زیرا جنین به جوجه تبدیل شده و نیازی به چرخاندن تخم ها نیست. همچنین در این ۳ روز جوجه سعی می‌کند تا از تخم خارج شود، بنابراین چرخاندن تخم ها برای جوجه مناسب نمی‌باشد.

همچنین از دیگر تغییراتی که این دوره با ستر دارد، کاهش دما و افزایش رطوبت است. کاهش دما به این دلیل است که جوجه ها در هنگام خروج از تخم، تولید گرما می‌کنند و کاهش دما باید صورت گیرد تا جوجه از گرمای زیاد اذیت نشود. همچنین رطوبت بالا سبب می‌شود تا پوسته تخم نرم شده و جوجه راحت تر بتواند از آن خارج شود. توجه داشته باشید که بالا بودن رطوبت باعث جمع شدن آب در درون تخم نطفه دار آب شده و پایین بودن آن نیز، سبب کم آبی و دهیدراته شدن جوجه می‌شود.

فراموش نکنید که هم دما و هم رطوبت چه در زمان کاهش و چه افزایش بر اساس اصول و استاندارد های مشخصی تغییر می‌کنند. تغییر دادن سر خود هر کدام از این پارامتر ها می‌تواند موجب وارد شدن آسیب های جبران ناپذیری به جنین و جوجه شده و راندمان جوجه درآوری را کاهش می‌دهد.

بعد از هچ، جوجه ها باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت در داخل دستگاه قرار بگیرند و اولین علائم خروج جوجه ها از دستگاه، پر خشک شده پشت گردن می‌باشد. جوجه هایی که در دوره هچر هستند و جنین هایی که نزدیک به جوجه شدن می‌باشند به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. در نتیجه می‌توان با باز و بسته شدن دمپرها و روشن و خاموش کردن فن های تهویه، اکسیژن دستگاه را افزایش دهید.

دما و رطوبت مناسب دوران ستر و هچر

یکی از سوالات رایج دما و رطوبت مناسب در این مرحله است. دمای مرحله ستر یا اولیه ۳۷.۷ و رطوبت ۵۵ درصد می‌باشد. و ۳ روز پایانی یعنی دوران هچر دما باید ۳۷.۲ درجه سانتی گراد و رطوبت ۶۰-۷۰ درصد تنظیم شود.

دستگاه جوجه کشی ستر

در بازار دستگاه هایی تولید می‌شوند که تنها قابلیت ستر داشته و برای این دوره استفاده می‌شود. در این دستگاه های تخم های نطفه دار در دستگاه قرار گرفته و تا انتهای دوره توسط موتور و راک چرخانده می‌شوند.

دستگاه جوجه کشی هچر

در این دستگاه ها تنها برای دوره هچر قابل استفاده بوده و فاقد موتور چرخشی هستند. برای استفاده از این محصولات باید پس از پایان دوره ستر، تخم ها را از دستگاه ستر خارج کرده و آنها را به دستگاه های هچری منتقل کنید. این محصولات می‌توانند شرایط ایده آل برای رشد جوجه را در ۳ روز پایانی فراهم کنند.

ستر و هچر همزمان

امروزه با پیشرفت تکنولوژی بیشتر دستگاه ها قابلیت اجرای دوره ستر و هچر همزمان را داشته و تنها برای مقاصد خاص و صنعتی دستگاه هایی مخصوص یک دوره تولید می‌شوند. ساخت و طراحی خاص کنترلر دستگاه جوجه کشی موجب شده تا دستگاه هایی جدید را بتوان در هر دو دوره استفاده کرد.

ستر و هچر همزمان بندرت اتفاق می‌افتد و باید تخم ها را بصورت پلکانی و با تفاوت روز در دستگاه قرار داد تا باهم هچ شوند. به اینصورت مثلا، دوره جوجه کشی تخم غاز ۳۰ روز بطول می‌انجامد و دوره جوجه کشی مرغ ۲۱ روز می‌باشد. باید تخم غاز زودتر داخل دستگاه قرار دهید و ۹ روز بعد مرغ را اضافه می‌کنید تا باهم به هچر رفته و جوجه ها یک زمان تقریبا از دستگاه خارج شود. بدلیل مسائل بهداشتی زیاد این روش توصیه نمی شود.

در تمامی دستگاه های جوجه کشی موجود در سایت دی کیو شاپ می‌توانید شرایط ستری و هچری را به صورت همزمان فراهم نمایید.

جلوگیری از رشد باکتری در دستگاه هچر

در دستگاه هچر به همراه جوجه های در حال هچ که بیشترین آلودگی را دارند ممکن است باکتری رشد کند که جوجه های به دنیا آمده در طی دوره با این باکتری ها مقاوم خواهند شد. ولی جنین های تازه ایجاد شده در برابر این باکتری ها مقاومتی ندارند. و دستگاه جوجه کشی بدون ضدعفونی محل رشد انواع میکروارگانیسم ها می‌باشند.