انواع واکسن های پرندگان

.واکسن پرندگان در ۳ نوع کشته، زنده و نوترکیب استفاده می‌شود که هرکدام از آنها مزایا و معایبی دارند. دقت داشته باشید که در برنامه واکسیناسیون لازم است نوع واکسن، روش تجویز، روش و تکرار مصرف واکسن ها و برنامه تجویز واکسن های متعدد بررسی شود. واکسن طیور را می‌توان ارزان ترین و راحت ترین روش برای جلوگیری از ابتلای پرندگان به بیماری ها به شما آورد. این کار سبب می‌شود تا سیستم ایمنی پرندگان فعال شده و در برابر بیماری ها مقاوم تر می‌شوند.

واکسن های کشته

واکسن های کشته با فرمالین یا بتاپروپیولاکتون غیرفعال شده و از آنتی ژن غلیظ شده در ترکیب با امولسیون روغنی یا ماده کمکی هیدروکسید آلومینیوم ساخته می‌شوند تا جذب آنها به تدریج صورت گیرد. این واکسن ها به خصوص اگر پس از واکسن های زنده مصرف شوند، باعث بوجود آمدن سطوح بالا و طولانی مدت ایمنی می‌شوند. واکسن های کشته ممکن است مخلوط چند آنتی ژن ارگانیسم های مورد نظر باشند و لازم است به صورت تزریقی مصرف گردند. این واکسن ها را در دمای ۴ تا ۸ درجه سانتی گراد نگهداری می‌کنند و بهتر است قبل از تزریق مدتی در دمای اتاق قرار گیرند.

از مزایای واکسن کشته می‌توان به مواردی همچون تولید ایمنی یکنواخت و بادوام در سطح گله، اطمینان از واکسینه شدن تمام پرندگان، تضعیف نکردن پادتن مادری، قابل مصرف برای جوجه های یک روزه و منتقل نشدن میکروارگانیسم از گله ای به گله دیگر اشاره کرد. همچنین آلوده نبودن با سایر میکروارگانیسم ها، امکان استفاده از واکسن های چندگانه، سهولت نگهداری، داشتن حداقل استرس سیستمیک و دفعت واکسیناسیون کم از دیگر نکات مثبت واکسن های کشته هستند. ناگفته نماند که این واکسن ها دارای معایبی نیز هستند که از جمله آنها می‌توان به تاخیر در پاسخ ایمنی، امکان تولید ضایعات موضعی در محل تزریق، صرف وقت زیاد برای واکسیناسیون، مشکل بودن کنترل کیفیت و احتمال تولید حساسیت اشاره کرد.

واکسن های زنده

واکسن های زنده ممکن است به شکل میکروارگانیسم های تخفیف حدت یافته ( مانند واکسن برونشیت H120 ) یا سویه بیماری‌زا با حدت کمتر ( مانند سویه B1 ویروس نیوکاسل ) باشند. از این واکسن ها ممکن است به صورت اسپری، آشامیدن و تزریق استفاده شود. واکسن های زنده در جنین تخم مرغ یا از طریق کشت بافت تهیه می‌شوند. این واکسن ها به صورت لیوفیلیزه در دمای ۴ تا ۸ درجه سانتی گراد یا در نیتروژن مایع در دمای ۱۹۶- درجه سانتی گراد نگهداری می‌شوند. در مزارعی که پرندگان گله غیر هم سن باشند یا چند گونه پرنده وجود داشته باشد، لازم است دقت شود که واکسیناسیون بعضی از طیور ممکن است برای بعضی دیگر مضر باشد.

واکسن های نوترکیب

مزایای اصلی استفاده از واکسن های نوترکیب این است که آنها عکس‌العمل های مشخصی که بعد از واکسیناسیون بر پایه‌ی ارگانیزم های زنده و همچنین عکس‌العمل های عمومی را که توسط واکسن های غیرفعال ایجاد می‌شوند حذف می‌کنند. استفاده از واکسن نوترکیب بر اساس تکثیر متوالی ویروس (مانند هریس ویروس) می‌تواند نیاز به واکسیناسیون تقویتی را با استفاده از واکسن های زنده یا غیر فعال شده در مزارع حذف کند. استفاده از واکسن های نوترکیب همچنین به ما اجازه استفاده از سیستم DIVA (تمایز پرندگان واکسینه شده از پرندگان آلوده) را می‌دهد. امکان ترکیب ویروس مورد استفاده در واکسن نوترکیب وجود ندارد واکسن نوترکیب همچنین امکان تداخل با ایمنی مادری یا واکسن های دیگر را حذف و امکان تاخیر عملکرد ویروس را در پرندگان واکسینه شده از بین می‌برد.

بیماری هایی که در بین پرندگان شایع است و واکسن آن ها ساخته شده عبارتند از: بیماری مارک، بیماری نیوکاسل، برونشیت عفونی، لارنگوتراکئیت، بیماری بورس فابرسیوس عفونی، آبله طیور، آنسفالومیلیت پرندگان، عارضه افت تولید تخم، آرتریت ویروسی، کم خونی جوجه، کوریزای عفونی، آنفلوآنزای پرندگان، کوکسیدیوز، عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکم، عفونت مایکوپلاسما سینوویه، عفونت سالمونلا انتریتیدیس و عفونت اریزپلاس می‌باشند.

البته اردک و غاز مستعد ابتلا و یا ناقل به اکثر این بیماری ها هستند. اما این پرندگان به این دلیل که از ماکیان قوی ترند، به ندرت به این بیماری ها مبتلا می‌شوند. معمولا تعداد اندکی از واکسن ها در مورد اردک و غاز تجویز می‌شوند.

برای تزریق واکسن پرنده هیچ نوع بیماری یا علائمی نباید داشته باشد.

واکسن پرندگان زینتی

توجه داشته باشید که واکسیناسیون پرندگان زینتی می‌تواند موجب کاهش ابتلای این طیور به برخی از بیماری های خطرناک شده و از بیشتر آنها جلوگیری می‌کند. البته این کار ریست بالایی هم دارد. طی آزمایشی که روی تعدادی از پرندگان صورت گرفته، این نتیجه به دست آمد که بسیاری از آنها جان خود را از دست دادند. دلیل این اتفاق نیز مبتلا شدن پرنده به ویروس می‌باشد. برخی از کارشناسان از بین رفتن نسل بسیاری از طیور را، عدم توانایی آنها در مبارزه با ویروس ها و بیماری ها عنوان کرده‌اند. ناگفته نماند که اکثر ویروس هایی که جان پرندگان را تهدید می‌کنند، با انسان و دیگر حیوانات خانگی مشترک نیستند. بنابراین از این جهت نیازی به نگرانی نمی‌باشد.

سن واکسن طیور

باید به این نکته دقت کنید که سن واکسیناسیون طیور بسیار مهم است. برای جوجه های یک روزه می‌توانید از واکسن های کشته استفاده کنید. نباید از واکسن جوجه ها برای پرندگان بزرگ تر استفاده کرد. در نتیجه باید تمامی فرایند طبق اصول و برنامه ریزی صورت بگیرد.

واکسن سه گانه

با استفاده از واکسن سه گانه Olvac A+B می‌توانید از بیماری هایی نظیر برونشیت، نیوکاسل و کاهش تولید تخم گله های مادر و تخمگذار پیشگیری کنید. این کار همچنین سبب افزایش ایمنی این طیور می‌شود. تزریق این واکسن ها به صورت های زیر پوستی قاعده گردن و یا اینکه در داخل عضلات مانند قسمت سینه، انجام می‌گیرد. نباید فراموش کنید که این واکسن ها را به هیچ عنوان فریز نکنید. این کار سبب می‌شود تا آنها خراب و فاسد شده و دیگر قابل استفاده نباشند. ایتالیا بزرگترین تولید کننده اینگونه واکسن ها است.

عوارض واکسن طیور

در هنگام انجام واکسیناسیون بهتر است بدانید که به دلیل تحریک سیستم ایمنی، نمایان شدن برخی از عوارض قابل انتظار است. این عوارض می‌توانند تورم، درد، تب، کم شدن اشتها، و … باشد. اینگونه عوارض مشکلی ندارند، اما گاهی اوقات عوارض شدیدتری در پرنده دیده می‌شود مانند آسیب موضعی بافتی که تزریق در آن محل انجام گرفته است. دلیل اینگونه موارد نیز می‌تواند ترکیبات داخل واکسن باشد.

از دیگر عوارض واکسن پرندگان می‌توان به بروز نشانه های عصبی اشاره کرد. برخی از این نشانه ها عبارتند از ترس از سوزن، غش، تشنج، رنگ پریدگی، افزایش تنفس و حتی استفراغ اشاره کرد. ناگفته نماند که این رفتار ها همیشگی نبوده و تنها در برخی از طیور دیده می‌شود و برخی دیگر بسیار آرام هستند. در آخر نیز تاکید می‌شود یه هیچ عنوان از واکسن ها و داروهایی که تاریخ تولید و انقضا ندارند، استفاده نکنید.