جوجه کشی غاز

جوجه کشی غاز : گونه‌ای از پرندگان است که متعلق به خانوادهٔ مرغابی‌سانان (Anatidae) هستند. خانواده مرغابی‌سانان شامل قوها و اردکها نیز می‌شود. این نوع در زیرخانواده غازسانان (Anserinae) و به گروه آنسرینی (Anserini) تعلق دارند. تعدادی از مرغابیها که از خانواده مرغابی‌های وحشی هستند به نام غاز معروفند.

این پرندگان نسبتاً بزرگی هستند که حضورشان (حیاتشان) وابسته به آب است. نوع بیشتر آنها در اروپا، آسیا و آمریکای شمالی به طور جدی از نوع پرندگان وحشی و مهاجر هستند که برای گذراندن زمستان از شمال به جنوب می‌آیند و جالب است بدانید که قرنها در یک جا (بدون مهاجرت) زندگی می‌کردند. در مغرب (اروپا) از خانواده گری‌لگ (Greylag) هستند اما در آسیا گونه های کمی (از نوع گرلگ) پرورش یافته‌اند.

همه آنها اکثراً گیاه‌خوارند و می‌توانند آفت‌های گلوله‌های پشمی (کاه) که محصول زمینهای زراعتی است بخورند و یا در استخرها (آبگیر) و مناطق پر علف شهری ساکن می‌شوند. آنها همچنین در فرصتهای مناسب بی مهرگان را برای خودشان می‌گیرند و می‌خورند، غازهای محلی انواع غذا را امتحان می‌کنند. آنها معمولاً برای ادامه زندگی جفت‌گیری می‌کنند گرچه شمار کمی هم پس از جفت‌گیری از هم جدا می‌شوند.

تخم غاز برای جوجه کشی

تخم ریزی برای جوجه کشی در اوایل پاییز شروع می‌شود. برای جمع‌آوری تخم نطفه دار مخصوص جوجه کشی باید پرنده های تخم گذار را مورد انتخاب قرار داد و بهترین آن‌ها را از نظر وزن و تعداد تخم و سلامت بدن و بنیه انتخاب نمود. معمولاً به این منظور غازهایی را انتخاب می‌کنند که دارای وزن متوسط هستند. از چند ماه قبل از جمع‌آوری تخم جوجه کشی، غاز نر و ماده را برای جفت گیری بین هم رها می‌کنند.

تخم غاز برای جوجه کشی : پرنده های نر بین ۶ تا ۷ سال و غازهای ماده را بین ۸ تا ۱۰ سال نگهداری می کنند. تشخیص جنسیت در غازها به خصوص در پرنده های جوان مشکل است غازهای نر معمولاً بزرگ تر و وحشی تر از ماده هستند. ماده ها دارای طبعی ملایم و آرام بوده و کم و بیش ترسو به نظر می‌رسند. غازهای نر اغلب وحشی و جنگجو می‌باشند و حتی بعضی اوقات بدون هیچگونه دلیلی به اطفال و پرندگان دیگر حمله می‌کنند.

شناسایی غاز نر و ماده

برای این منظور نر بین ۶ تا ۷ سال و ماده بین ۸ تا ۱۰ سال نگهداری می شوند. از چند ماه پیش از تخم گیری نر و ماده را در کنار هم نگهداری کرده و البته از غازهای با جثه متوسط و سلامت فیزیکی و همچنین بنیه خوب که تفکیک شده اند استفاده کرده تا پس از جفت گیری بهترین عملکرد تخم گیری و سپس جوجه کشی را بدست آید.البته توجه داشته باشید که غازها یک روز در میان تخم می گذارند و هر ده یا دوازده روز چند روزی استراحت خواهند کرد.

تفاوت های ظاهری نر و ماده

نرها دارای صدائی بلند هستند در حالی که ماده دارای صدای بم و وحشی می‌باشد. گردن نر بلندتر از ماده بوده و حجیم‌تر می‌باشد. اگر جمع‌آوری تخم جوجه کشی در بهار انجام گیرد باید از پاییز غازهای نر و ماده را بین هم انداخت معمولاً جفتگیری بین غازها در تمام مدت سال انجام می‌گیرد.

این پرنده دارای سابقه طولانی و برجسته می باشد . گونه های اهلی در رم باستان، چین، و زمین کتاب مقدس، تصویر غازها حتی در اهرام ثلاثه هک شده  است. غازها در درجه اول برای گوشت آنها پرورش داده می شوند. غاز چینی قهوه ای کوچکتر از غاز سفید می باشد ولی نسبت به غاز آفریقایی هر دو نژاد کوچکتر می باشد.

جوجه کشی طبیعی غاز

بسیاری از افراد علاقه مند به پرورش و جوجه کشی این پرنده در رابطه با روش های تکثیر بدون دستگاه سوال می کنند. در پاسخ باید بگوییم که اگر هدف از این کار راه اندازی یک کسب و کار با بازدهی اقتصادی باشد حتما باید با دستگاه انجام شود.

برای کرچ کردن غاز و یا دیگر پرندگان ، می توان چندین روش را در نظر گرفت :

• تغییر جیره ( پروتئین بیشتر در جیره )
• عدم جمع اوری تخم ها در لانه
• گرم کردن لانه تخمگذاری و یا تعبیه جعبه ای برا تخمگذاری و قراردادن کاه و پوشال ( در این روش پرنده به مرور با جمع اوری تخم ها در جعبه حاوی کاه و پوشال ، و محیط گرم و تاریک و تغییر جیره کم کم تحریک به غریزه کرچی می شوند )

برخی از افراد برای جوجه کشی بدون دستگاه تخم ها را زیر اردک موسکووی قرار میدهند زیرا معتقد هستند که بهترین پرنده کرچ که هوش بالایی در جوجه کشی طبیعی دارد اردک موسکوویی است !

برای اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله جوجه کشی طبیعی مراجعه نمایید.

فصل کرچ شدن غاز و جفت گیری

فصل جفتگیری غاز که معمولا از ابتدای پاییز هر ساله شروع شده و تا پایان بهار ادامه دارد و یکسری پرندگان ( ماکیان ) آب دوست هستند و در فصل سرما جفتگیری و تخمگذاری می کنند.

بوقلمون اواخر زمستان تا اوایل تابستان تخمگذاری دارند و قرقاول ها و کبک ها ( همه نژادها ) از اواخر فصل زمستان تا اوایل تاستان و در برخی نژادهای قرقاول تا اواسط تابستان تخمگذاری دارند که بطور معمول پرندگان در روزهای اخر تخمگذاری به تولک می روند و تخمگذاری قطع می شود و میتوان بصورت طبیعی تخم ها را در زیر پرنده ماده قرار می دهند و پرنده را با روشهای گفته شده تحریک به کرچی می نماید.

دستگاه مناسب برای غاز

تمام دستگاه های صنعتی، نیمه صنعتی و خانگی را می توان جهت جوجه کشی اکثر پرندگان استفاده نمود، و دستگاهی به عنوان دستگاه جوجه کشی غاز که مخصوص به این پرنده باشد طراحی و ساخته نشده است. فقط کافیست که زمان ، میزان رطوبت و دمای مناسب برای تبدیل تخم نطفه دار غاز به جوجه را بدانید و شانه مناسب آن را تهیه کنید.

اصول جوجه کشی غاز با دستگاه

جز در مواردی که در ماشین های جوجه کشی به درستی مدیریت می شوند ، تخم های نطفه دار به خوبی در دستگاه  تبدیل به جوجه نمی شود ، دستگاه جوجه کشی غاز یکی از پارامترهای مهم در هیچ مطلوب در جوجه کشی و تکثیر می باشد. جوجه درآوری تخم ها اغلب بهتر از ۴۰ % تخم ها نخواهد بود، حتی اگر باروری در حدود ۹۰ % باشد. دلیل آن هم مدیریت ضعیف جوجه کشی می باشد.

تخم ها را با اندکی فاصله قرار دهید (اگر دستگاه اتومات باشد آنها را در راک قرار دهید).روزانه سه یا چهار مرتبه تخم ها بچرخانید(دستگاههای تمام اتومات این کار را انجام میدهد).تنظیم دما ،رطوبت و گردش هوا تنظیم بوده و کنترل گردد.همچنین سنسورها را هر روز چند بار کنترل نمایید.

این دما در دوره هچر ( ۲ تا ۴ روز پایانی جوجه کشی ) باید ۳۷ درجه سانتی گراد باشد . دستگاه هایی جوجه کشی که سرعت هوای درون آن کمتر از دستگاه هایی که سرعت جریان باد در آن بیشتر است , بهتر بوده چرا که سرعت تبخیر رطوبت از سطح تخم ها مناسب تر می باشد.

شناخته شده به عنوان یکی از نژادهای نجیب از غازها، این غاز سرد هاردی  که از چینی سفید هنوز در اندازه بزرگتر می باشد قابل تشبیه می باشد. تصور می شود که غاز آفریقایی متقاطع بین چینی و تولوز است. هر چند که صدای غاز افریقایی زیادی آن را بیش از حد با صدای بلند نیست و باعث می شود یک صدای غیر معمول در مقایسه با دیگر غازها از خود در بیاورد.

جوجه کشی غاز در ایران

پرورش ، نگهداری و جوجه کشی این پرنده در ایران اغلب به صورت محدود توسط زارعین در مزارع تولید می شود. ولی در بعضی از کشورها (فرانسه)به صورت صنعتی و وسیع تولید می گردد.چون غاز نسبت به پرندگان دیگر در برابر عوامل بیماریزا حساسیت کمتری دارد و به نوعی ناقل تمام بیماریهای طیور می باشد اغلب در چراگاه و مراتع نگهداری می شوند.

اغلب به صورت محدود توسط کشاورزان در مزارع تولید می شود. ولی قابل ذکر است در کشوری مثل فرانسه به صورت صنعتی و وسیع تولید می گردد.علت آن هم مربوط به خصوصیات این پرنده است که در مقابل بیماری ها مقاوم بوده و از حساسیت کمتری برخوردار است. براین اساس سرمایه گذاری نسبتا کمتری نیاز است فقط کافی است در زمستان از برف و باران محفوظ بوده و در تابستان نیز از اشعه آفتاب در امان بمانند.

در پایان یادآوری میشود که اگر دانش خود و تجربه خود را در یک دفتر بطور روزانه یادداشت نموده و چند دوره متمادی ادامه دهید ، خواهید دید که با مراجعه به این یادداشت ها تجربیات بسیار خوبی را بدست آورده اید و قطعا پس از یکی دو سال ضریب بهره وری شما رو به افزایش خواهد گذاشت.

زمان جوجه کشی غاز

نگهداری غاز احتیاج به سرمایه گذاری زیادی ندارد بلکه کافی است جایگاه سرپوشیده و مسقف در نظر بگیریم که در تابستان پرندگان از اشعه آفتاب و در زمستان از برف و باران محفوظ نگه داریم. در زمان تخمگذاری غازها یک روز در میان تخم می کنند و پس از ۱۰ تا ۱۲ روز چند روز استراحت و مجددا شروع به تخمگذاری می کنند. مدت زمان جوجه کشی غاز های سبک(غاز بومی مازندران) ۲۸ تا ۳۰ روز و در نژادهای بزرگتر( غاز نژاد اکراینی ) ۳۴ تا ۳۵ روز می باشد.

تخم ها بجای قرار دادن در شانه ، سبد به صورت افقی قرار دهید حتما کمی فاصله بین تخم ها بدهید.

چرخاندن تخم ها ، حداقل ۳ تا ۴ بار در روز

( دستگاه های جوجه کشی تولیدی پر طلایی در سیستم کنترل مکانیسم چرخش نرم و دورانی را تعبیه کرده که به راحتی جوجه غاز هچ می شود)

تنظیمات دما و رطوبت باید به درستی انجام گیرد و به خوبی سیستم کنترل و سنسورهای دما و رطوبت کالیبره شود. برای اطلاعات بیشتر مقاله ی تنظیمات دما و رطوبت دستگاه را مطالعه نمایید.

افزایش درصد جوجه آوری غاز

ضعف مدیریت مهمترین مشکل جوجه کشی با دستگاه است.تا کنون در صورت ۹۰% باروری تخم ها حدود ۴۰% جوجه درآوری صورت می پذیرد. برای بهتر شدن این ضریب دقت در پارامترهای دما ، رطوبت، گردش هوا و چرخش به موقع و مناسب تخم ها بسیار ضروری است . ولی مهمترین این عوامل رطوبت در چهار روز پایانی در دستگاه هچر است و همچنین سرعت گردش هوا و دما در شرایط مطلوب نگه داشته شود. این نکات میتواند ضریب جوجه درآوری را حد قابل توجهی بهبود بخشد.

جوجه آوری غاز ( فیلم ارسالی مشتریان )

به گفته آقای عشریه از آبان هر سال جوجه کشی غاز از اوایل مهر با دستگاه جوجه کشی ( پرطلایی ) را شروع می کند و با استفاده از تخم نطفه دار مطمئن که از دوستان تهیه می کند و نیز وی در گله خود تعدادی مولد دارد تا با درصد نطفه داری بالا بهترین راندمان را داشته باشد تا بتواند جوجه کشی غاز را شروع کند و تا اواخر خرداد ادامه می دهد. آقای عشریه تخم نطفه دار را از گله تحت مدیریت خودش که از لحاظ تغذیه و چرای طبیعی از علوفه های ارگانیک در مزرعه رشد کرده اند و جفت گیری با نرهای قوی نظارت دارد تهیه می کند.